Befruktning og botnslåing hos rur

Veiledning

Valg for denne aktiviteten:

 Hovedside  Les veiledning  Legg inn data  Vis resultater

 Læreplanmål

Tips og kommentarar til bruk av tidevassprogram "VXTide32"

Programvaren er gratis og kan hentes ned på http://wxtide32.com. Dette er eit Windows-program.
Eit Unix - program er tilgjengeleg på http://www.flaterco.com/xtide/. Dette er ikkje skildra her, men dei har ein del til felles (windows-programmet er laga på basis av unix-versjonen, men er vidareutvikla av ulike personar).

Sjå forklarande figurar nede på denne sida.
Figur1: skjermbilete til vxtide32.
Figur 2: utdrag av internettside til met.no for samme dato som i figur 1.

Under File --> Location kan du velgje mellom 18 byar langs norskekysten. Dette er referansestasjonar i programmet der gamle tidsseriar er tatt med i berekninga av flo og fjøre (Met.no har 23 referansestasjonar å velgje mellom). Du kan derfor ikkje sette opp din eigen referansestasjon for området ditt, men ein fordel med programmet framfor met.no er at du kan sette opp ein understasjon som baserer seg på den næraste av dei 18 byane,men korrigert med lokal forskyvning og høgdevariasjon. Avisene i desse byane som påtar seg rollen som regionsavis har gjerne oppgjeve ±variasjonar innanfor regionen i høve byens flo og fjøre tidspunkt. Lokal høgdevariasjon i høve byen kan du gjerne måla sjølv (registrer tidspunkt og merk av flopunktet på eit loddrett svaberg. Kom tilbake når fjøra nærmar seg. Lodd høgda frå flopunktet ned til vassflata når fjøra er nådd og notèr tidspunkt). Du kan då enten justere dei data frå den nærmaste byen manuelt basert på dei lokale variasjonane, eller leggje desse korrigeringane inn i programmet som angjeve under Frequently asked questions (FAQ)

I programmet vil du òg få fram høgdeforskjell mellom flo og fjøra og kor høgt fjøra er kommen på eit gjeve tidspunkt ved å klikke (og halde knappen nede) på kurva til vald tidspunkt.

Gjer merksam på at fjøra i grafen ikkje startar på 0 (med mindre det er maksimal springfjøra den dagen, og ein når heilt ned til Nullnivået - her Sjøkartnull).

Finn midtre del av fjøra:

1. Berekn breidda på den midtre sona:
   • Ved å scrolle seg sidelengs fram og tilbake i grafen kan ein sjå at forskjellen mellom flo i Bergen generelt varierer frå 110 cm (nippflo) til 150 cm (springflo) over Sjøkartnull. Det øvre punktet til den midtre sona er flomålet til ei gjennomsnittsflo, og dermed grovt rekna (110+150)/2=130 cm over Sjøkartnull.
   • Tilsvarande kan ein sjå at forskjellen mellom fjøra i Bergen generelt varierer frå 50 cm (nippfjøra) til 30 cm (springfjøra) over Sjøkartnull. Det nedre punktet til den midtre sona er då grovt rekna (50+20)/2=35 cm over Sjøkartnull.
2. Når de er ute finn kor øvre og nedre punkt for midtre sone:
   • Vi er i området i Bergen den 4/9 kl. 1000, og vi har sjekka at sjønivået då er på 55 cm (finn 10-talet på x-aksen og klikk (og hald nede tasten) på streken under for å få fram denne informasjonen).Legg ein stein eller på eit vis markèr i vasskanten.
   • Bruk målband og markèr i dette tilfelle (130cm-55cm =) 75 cm over vasskanten. Dette er øvre punkt av midtre sone. Sidan sjøen fjørar på det gjeldande tidspunkt så har de i midtre sone etter kvart anledning til å hente individer ned til (55cm-35cm =) 20 cm under det fyrste merket, som de la ned i vasskanten

For at programmet skal komme opp med det oppsettet du har satt opp neste gong du startar, klikk File --> Preferences --> kryss av for "Auto save settings on Exit".

Figur 1. Skjermbilete til tidevassprogrammet vxtide32 vist for Bergen den 4. september 2003.

Figur 2. utdrag av internettside til met.no (-->Hav og Kyst --> Vannstand) med tidevasstand vist for Bergen den 4. september 2003.

Skjema

Dette skjemaet kan du ta utskrift av og bruke når du jobber med aktiviteten.Når du er klar til å legge informasjonen inn i databasen, går du til registrer data.

Vis bare skjema