miljolare.on logo miljolare.no logo  
  om nettverket | kontakt | A til Å | english
Du er her: Forsiden > Vis resultater > Gamle oppskrifter, Torbjørn lagar dråg

Gamle oppskrifter, Torbjørn lagar dråg


Aktivitet:Kulturminnet vårtHovedside Vis resultater
Dato:12.12.2007
Deltaker:Arne HøylandDeltakerside
Område:Gamle oppskrifter; Torbjørn lagar dråg (Alver, Vestland)Områdeside

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn med det nye dråget som han lagar i denne dokmentasjonen.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
12.11.1999

Øksendal er ein fjellgard i Eksingedalen som ligg på ca 450 m.o.h. Her veks berre lauvskog ,for det meste bjørk.
Copyright:
Arne Høyland

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Skogsmark med småbjørk der Torbjørn leitar etter emne til meie.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Skogsmark med eit brukande drågmeie-emne om lag midt i bilete, ei slank bjørk med ein kraftig butt krok nedi rota.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn feller emnet til dråg-meie.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn feller emnet til dråg-meie.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Bjørka er felt og Torbjørn kappar og tek ut meie-emne.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn tek ut to meieemne, deretter ber han dei heim i tunet og lostar dei ( tek av never og bark) slik at dei tørkar godt og ikkje stornar og verta øydelagt.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Det eine meieemnet er låsta ferdig og Torbjørn ber det heim til tørking.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
ØKSENDAL 07.11.00
Det har gått eit år sidan Torbjørn tok ut emne til meiar og eg er på besøk. Han har no laga ferdig meiane og flauto te dråget.
Alt er i bjørk. All materialen må vera torr poengterer Torbjørn.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn seier dette om materialen han har nytta :
Meien e tå bjørk
Flauto , tå ein totoms bjørkeplanke
Klossane so flauto ligg på e tå bjørk

(Flauto er namnet på den tverrstilte planken som skal binda saman meiane.)

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn syner fram to meiar som har høyrd til eit gamalt dråg som har vore nytta på garden.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
ØKSENDAL 10.07.01
Det er gått vel eit halvår sidan sist eg var i Økssendal. I dag skal Torbjørn finne emner til tiller (drag)

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn stoppar opp og byrjar å sjå rundt seg etter tille-emne.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn ser eit passeleg emne, og vil bort å sjå nærmare på det.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn ser på bjørketreet, ser om det er beint og passeleg tjukt.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn leiter vidare etter tille-emne, desse trea er ikkje ideelle.Dei skal helst vera beine og passeleg tjukk og med lite kvist på.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Emne nr. 1
Torbjørn har funne eit høveleg tille-emne og byrjar med å kvista stammen medan treet står på rot.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Kvisting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Kvisting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Kvisting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting
Etter at Torbjørn har kvista bjørka byrjar han å skava tå never og bork med øksa medan treet står på rot. Lokalt heiter det å flekkja av never og bark på bjørketreet for låsting. Jamfør losteprosjektet Nevertaking med Knut Øvstedal(Det vert skreve losting)

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn barkar fire rimser nedetter stammen.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Etter at Torbjørn har rimse-barka ( låsta) stammen, flekkjer han tå resten av barken med nevane. Barken løsnar lett frå stammen så dette treet losta lett.
På denne måten fjernar Torbjørn mykje av både never og barken medan treet står på rot.
Fordelen med å gjera det på rot er at trestammen står fast i jorda medan han arbeider med barkinga.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn flekkjer av strimler med bark.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn flekkjer av strimler med bark.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn flekkjer av strimler med bark.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn er ferdig med å låsting treet på rot. No trakkar han ned graset rundt stammen og gjer klar for felling.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn feller treet med øks,heilt nede ved rota.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn feller treet med øks,heilt nede ved rota.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn høgg stammen nesten heilt åv, det står att litt ved i rota som han bryt åv. På den måten får han ein kontrollert brot til slutt.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Etter at treet er felt held torbjørn fram med å kvista treet ut mot toppen.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Etter at Torbjørn har kvista treet ferdig opp mot toppen held han fram med å låsta (strimle-barka) resten av treet. Han gjer det på same måten som då han låsta nederste delen av stamma medan treet stod på rot.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn er ferdig med å ta vekk never og bark på bjørketreet. Han prøver tillo i hånda slik ho omtrent skal brukast på dråget og konstanterar at det kan verta eit brukande emne.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Tille-emne nr. 2

Torbjørn treng to tiller til dråget. Her har han funne det andre emnet.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Kvisting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Felling

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Kvisting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Låsting

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn kommenterer det at borken ikkje løsnar så lett frå dette treet som frå det første emnet han tok ut. Han seier dette :

Den låstakje so godt, so va da mykje tynnare bork. Da va vållsom so torr denna va i borkjen i fårhåld te hi. Ho låsakje den,du ser ho bråtna når du ska flekkja. Men du veit da lid no långt no, e da tile våra so kjem sevjo tile, kjem ho seint so låsa ho antakele seinare

Torbjørn tenkjer slik om kvifor den siste bjørka var tørrare enn den fusta:
- her e myr, og her fraus i vinter, da kan vera at ho har fenje lite væska opp og då e da veldig seint å spira, so då går da te jonsåk før myrane bejynna å grønkast.

Torbjørn kommenterer elles dette siste emnet på denne måten:
- eg trur no da vert brukande emne her og, om da e no litt småkroketa gjer nokje nåke. Dei ska vera cirka to meter. No ska dei liggja te hausten (å turka) når ein ska te med innearbeid.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn legg tillene på aksla og går heim

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
ØKSENDAL 27.03.03
I dag skal eg henta dråget som Torbjørn har laga til meg. Det står berre att å gjera ferdig nokre småting på dråget.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn spikkar orepinnane som er av bjørk. Om meiane seier Torbjørn:
- Meiane e øksa og hævla ettepå.
Flauto (bjørkeplanken) er skåren på sag

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Orepinnen er ein låsepinne som låser tilla til middvollen.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Orepinne , meie og middvåll.

Eg sette på ein streng so heldt da samen,snudde snur i han før å strama han opp.Strengen er festa til krampar so går igjøno meien like under middvållen. Torbjørn seier at alternativ til streng ville vera å nagle midvollen fast til meien.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn kappar overskytande material på middvållen.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Middvållen er ferdig med ein orepinne i kvar ende. Om materialbruken til middvållen seier Torbjørn dette:

Middvållen e tå selja, ho e sterkare enn bjørk,huskakje om emne er or ein stamme eller ei grein. Seljo e fastare i veden,sterkare enn bjørk.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Torbjørn skrår kantane i kappett

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Finpussar litt på orepinnen.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
No e han ferig.
Om konstruksjonen seier Torbjørn dette:
- Ho e litt elastisk, ikkje altfør trong, før då har dei lett før å brotna sonn.

- Tappane/naglane har eg smidd te. Eg har brukt håndbår te hålna. - Naglane e tå bjørk. Dei store naglane ute i enden på flaute skulle støa i lasse.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
Me tek dråget med oss ut, set på tillna og Torbjørn syner bruksmåten. Det er spent eit taug mellom tillene som held tillene samla og som fungerar som eit belte til å dra med.

Full størrelse

Tittel mangler
Comments:
- Viss snjodn kom i liane kunne dei leggja på eit heilt lass med strånga. Terrenge bestemte kor mykje ein la på. Va da ei bratt li so sto dei gjedna framme og heldt seg i tillna og skrei på skona. Dei styrde med tillna, svinga dei til sides. Da va ein lett måte å dra da ned te veien, og so kunne ein eventuelt ta da vidare med hest. Vis da va flatt so brukte me hestedoninjen vidare.

Til slutt spør eg Torbjørn om kva eg skal setja han inn med og han svarer:
- Du kan bruka tjøra på heila.

Full størrelse