Bruker vi tang og tare i mat?

Kva er tang og tare?
I sjøen finn vi mange typar alger. Nokre er mikroskopiske og svever rundt i vatnet, andre er store planter som er festa til botnen og har stilk og blad. Fagfolk deler dei inn i grønnalgar, brunalgar og raudalgar, og eigentleg er tang og tare to grupper av brunalgar. I daglegtale blir likevel ofte alle dei store algane kalla tang og tare.

Men er dei ikkje giftige?
Dei fleste typar tang og tare i Noreg kan etast. Det er ikkje kjent at det finst giftige algar blant desse vanlegvis fastsitjande plantene. Men somme algar kan innehalde stoff som i store mengder kan vere skadelege for oss. Til dømes inneheld peparalgen, som ein kan finne i Sør-Noreg, stoff med en peparliknande smak - halogenerte organiske sambindingar - til dømes bromid.

Næringsrik mat
Algar er i hovudsak næringsrik mat, spesielt på sporstoff og mineral. Raudalgen søl er nemnd som matkjelde i Snorresaga, men elles har det ikkje vore tradisjon å nytte algar til meneskeføde i Noreg. I Europa nyttar land som Frankrike, Irland og Skottland ut algane i større grad, men det er først og fremst Asia som har ei omfattande utnytting av algar som mat. Her driv ein òg dyrking av mange artar. Til dømes er vår eiga fjørehinne i slekt med nokre av dei artane som blir utnytta på denne måten.

Husdyrgjødsel og fôr
Ein del algar er blitt hausta og gitt som tilskott til husdyrfôr. Navn som grisetang, sauetang og butare vitnar om dette. Før i tida var det vanleg at kystbøndene gjødsla med tangartar, til dømes grisetang, på jorda. Det blir framleis gjort, men kunstgjødsel har vorte så billig at det ikkje lenger lønner seg.

Alginat i maling og softis
Tang og nokre tareartar som stortare inneheld alginat. Det er eit tjukningsmiddel som bl.a. blir nytta i næringsmiddelindustrien, i malingsproduksjon og i farmasøytisk industri. Softisen blir samanhalden av alginat, og det same gjeld mange andre matslag. I dag er det først og fremst stortare ein haustar for å produsere alginat. Då bruker ein taretrålarar, som slepar ein stor gaffel like over botnen, under bladet til stortaren, og dreg taren laus. I Norge vert det kvart år hausta meir enn 160 000 tonn stortare og ca. 30 000 tonn grisetang.

Tjukningsmiddel
Agar og karragenan er tjukningsmiddel som ein hentar frå spesielle raudalgar. I Noreg kjenner ein tre artar som inneheld agar, og dei er mellom dei artane ein har prøvd å dyrke. Krusflik er rik på karragenan. Det blir hausta lite av desse artane i Noreg. Agaren blir først og fremst nytta til dyrking av bakteriar og i biokjemi på sjukehus, i forsking og i industri. Som tilsetjingsstoff i mat er alginat kalla E400 - E405, agar E406 og karragenan E407.

Dette er eit utdrag av artikkelen Planter i fjøra