Resultater

https://kulturarvfedje.blogspot.com BÅT - OG SJØBRUKSREGISTRERINGANE PÅ FEDJE 1993 Hordaland Fylkeskommune gjennomførte Båt- og sjøbruksregistreringane i Nordhordland i 1993-1995 Prosjektleiing og registreringsrapport: Arne Høyland Registrering og feltrapportar frå Fedje : Gry Kristin Waage og Odd Kleppe Namn på båtar og ting som vart registrert i sjøbruksmiljøet på Fedje. Ord og uttrykk frå Fedje Båtar og båtdelar Færing nordfjordsbåt Seksring nordfjordsbåt Strandebarmar loddebåt/lettbåt Eka (flatbotna båt, ei pram) Skråmepram Pionerjoller Stokkanker Vadbein – dra opp garn og liner Feste til vadbein. Ausekar Båtskrok Mesan Årer Bom Livbøyer Drivlandterner Mast til knurr Bom for kutter Mesanbom Parafinkanner Rorjern Ror Rorstang til båtar med råsegl Styrepinne rekkerull (til bruk for garnsetting) Bakmaster Forskår Styreruller Landterner Sjøkart snørefiske Snøresula Klepp Vadbein Seiasnøre Fiskestein Seistein sanking av agnsjel dorging dorgetroa – dorga etter makrell dorgetroer påtetrover – dorging etter fisk atomdorg – runddorg Dorgetrover linefiske Linetau Pløser – vak Tyskert Linestamp Grønlandsliner Liner Brosmeliner Blåser Snøresula til lineoppheng Stampar med kveiteliner Håliner, fiske hå med Rundfiskliner Kveiteliner Lineoppstøer Linebøyer Ljøster – lodd Kveitelodd Vak, oppstøer, tau Glaskuler, store vak Tyskert Oppstøer Blåser, feste i endane av nota Tauvverk til vak og oppstøa Plastpløser Notekagg (tyskert) vak Lereftsblåser, vak Tyskert, vak Grastaukveil Flåtetrosse garnfiske Blylodd, ha på garna Taukabel Kabel- festa garna på Garntrau- trau til å ha garn i Gamle garn Glasskuler Sildegarn Torskegarn Trollgarn Krokgarn, laksegarn Lyregarn Garnrull notrull Graskabel for drivgarn Tinehytt - til å greia fisken ut av garnet Garnstein Tindlar etter sildegarn Stamper med tindlar Trau med sildegarn Sildegarnskabel Garnbusser Ørretgarn Garntrau Graskabel sildegarn Seigarn Taukabler – forløpere Taukabler til sildegarn Flyndregarn notfiske Tau Notekork Notekagg – vak Notkagg - vak Lempehåv Palenot Landnot sild Landnot pal Dreggar Iletau Laksenot Laksesteng brukt til kilenot Skimla til å skrema fisken med så han ikkje gjekk ut holet i nota Stortau / kablar til laksenot, landfeste Størjenot Sildenot Trålnot Notkule Glip Glip , til å fiska teinemat med teinefiske Krabbeteinar Hummerteinar Sjøkikkert Krabbeteine - tynneteinar Teinekalvar Teinekalvar til hummerteinar Sjøkikkert – leita etter tapt reiskap o.l. Teinetau Havteinar Teinevak rusefiske Torskeruser Ruser Åleruser akkarfiske kvalfangst Hytt - ta kvalkjøtet med Flensekniv Kanonstativ for ”Stranly” Brugdefiske Leverhåv Brigdehuk Harpuner Utstyr for reparasjon, oppbevaring og konserverings av fisk, reiskapar o.l. Hummerkasse- til oppbevaring av hummer Kista Barkekar- til barking av garn og tau Slipestein Fiskekista Fiskeposer + stenger til fiskeposer Flåtekista, oppbevara levande fisk i Hummarkasse til å ha levande hummar i. Humrehus Notebark Skrustikke Tynna Mèr – oppbevara levande fisk Taukveiler Kvarttynna åttring Krabbehus Krabbekasse , til å oppbevara krabbe i Krakk, til å lage garn Tynnekasse Saltestampar Striesekkar Sildetønner Verktøykasse Stikkebenk Krabbekassar Korger (basket) Vaskestampar Utstyr for transport, løfte/heisesystem, levering o.l. Blokk Håv- ta opp fisken med Fiskevekt Små blokker Drakjerre Fiskekassar Tynnestroppa Bom, løfteredskap Korg Kassehuk Sekkestropp Anna utstyr Kaffikjele Melkespann Martens brødkasse Torvtrillebåre Kipa for transport av torv og høy Fjøslykt, flaggermusløkt Oljetrøye , lereft, Db Vega Stavanger Ski frå 1910 Torvbårer Kjerrehjul, til torvbåra Flybombe? Flaggermus Minkfelle
© Arne Magnar Høyland (02.05.2009)

NAUSTDAGEN Den 02.05.07 hadde me Naustdag med Arne Høyland Me begynte dagen med teori. Arne hadde ein del bilder han fortalte om. Etter det tok me friminutt i 20 min. Etter friminuttet gjekk me ned i naustet til Otto Gullaksen. Da me kom ned til naustet sto Otto i båten som heiter August Brinkmann og ville ha oss oppi. Da alle hadde kommet oppi, begynte han og fortella om båten. Så gjekk me ned under båten, og sat der og snakka. Etter ei stund gjekk halve klassen inn i motorrommet og resten venta, etter dei andre hadde gått gjekk neste halvdel av klassen. Før me gjekk bort til naustet, fekk me gå rundt i båten å sjå oss omkring. Da me gjekk inn i naustet til Otto, begynte han å fortelle om ting som han hadde. Etterpå delte me oss i grupper og fann to ting kvar som me skulle skriva om. Eg og Joakim tok ein oselver og ei glasskule. Jentene tok ei anna større kule og ei ruse. Jan Remy, Kim og Jørgen valde Brinkmann. Åsmund, Rune og Daniel tok ei nyare og større rusa enn jentene. Etterpå gjekk me og tok bilde av tingen me hadde vald. Etter det gjekk me tilbake til skulen, der me skreiv om tinga me hadde vald. Då me hadde skrive om tinga me hadde vald la me til bilder og la det ut på internett. Data om båten på bilete: Oselvar, brukt til å fiske og roing. Alder: Ny i 1930. Storleik: lengde: 5m Breidde: 1,5m Høgde: 70cm. Bygd i Sundhordland. Material: furu. Registrert av Joakim og Joakim
© Arne Magnar Høyland (02.01.2007)

Båt og sjøbruksregistreringane i Nordhordland Hordaland Fylkeskommune: Båt- og sjøbruksregistreringane på Fedje 1993 Prosjektleiar og registreringsrapport: Arne Høyland Registrering og feltrapportar frå Fedje : Gry Kristin Waage og Odd Kleppe Totalt registrert 38 klinkbygde tradisjonabåtar på Fedje Gruppert etter : tal rom og bordgangar om det er øksa eller svegde/bøygde halsar plassering av æsing Nordfjordsbåt 2,5 rom – 4 bordgangar - øksa halsar - æsing nede på øvste bordgang 12 båtar av denne typen Nordfjordsbåt 3,5 rom – 4 bordgangar - øksa halsar - æsing nede på øvste bordgang 7 båtar av denne typen Oselvar eller liknande 2 rom – 3bordgangar - øksa halsar - æsing oppe på øvste bordgang 5 båtar av denne typen 3 rom – 3bordgangar - svegde halsar - æsing oppe på øvste bordgang 1 båt, brukt til skråmetaking og fiske Strandebarmar- hardangerbåt- Søring 2 rom – 5bordgangar - svegde halsar - æsing oppe på øvste bordgang Hekksbåt. 2 rom – 6bordgangar - svegde halsar - æsing oppe på øvste bordgang ”Ein søring” bygd ca 1960 i Tørrvikbygd Andre spisstevna båtar Ein kravellbygd stor Strandebarmar, bygd i 1941 og var bl.a. brukt i Lostenesta på Fedje. Båten står ute i fjera i Dansevågen og er sterk forfallen. Lettbåt. Lite opplysningar. Flatbotna båtar Desse farkostane vart ikkje registrert skikkeleg, berre meir lausleg nemde. Truleg har dei mykje til felles med ferjene som det er registrert ein del av i indre strok av Nordhordland. Skråmepram, ferjeliknande farkost brukt til å sanka skråma med Skråmepram Pram Heka (eka) Heka Båt-delar sprisegl 2 stk. trehukkar (segl)
© Arne Magnar Høyland (02.05.2007)

01 Dansevågen Registreringane er gjort våren 1993 av Gry Kristin Waage og Odd Kleppe Informant: mann 88år fortel m.a. dette I registreringsrapporten står m.a. dette Chistoffer Khars, tysk statsborgar, kom som handelsreisande til Bergen rundt 1740. Han fekk folk frå Nord-Norge til å levera fisk til Bergen og sigla det sjølv vidare til Tyskland der han bytta fisken mot andre varer. I 1799 kjøpte han heile Fedje med 34 HYTTER (Hus). Det var sagt at han var god for ei tynna gull. Brørne Arnold og Christoffer Kahrs kom til Fedje i 1840. Arnold vart gift med ei jente frå Gulen og flytte opp der i 1860. Christoffer vart buande på Fedje. Han hadde kyr,stutar,smale og er den einaste som har hatt hest på Fedje. Han levde av fiske, drog garna om kvelden frå kl 18.00 -01.00 , og måtte vera på torget i Bergen kl 05.00 for å få seld fisken. Han fiska med sidlegarn. lyr- og palegarn og hummarteiner. Midtnaustet vart bygd på slutten av 1600-talet eller byrjinga av 1700 og var 32 meter langt og var brukt til å laga tau i (reperbane). Delar av naustet vart reve i 1900 p.g.a veg til Kremmerholmen. Resten av naustet vart seinare nytta som båtlager og til tørking av høy. Midtnaustet er eit grindabygg Båtane Her nytta dei båtar av nordfjordstypen, med fiskebrønn. Nordfjordsbåtane, færinjen og seksrinjen vart henta på BYRKNES i 1907 og 1905, og bygd nordanfor.* Namn på båtane : færinjen og seksrinjen Ein tre-roms båt (seksring) med brønn vert kalla ein færing sjølv om båetn er bygd som seksæring. Kahrsnaustet Dette er eit grindbygt? naust med to etasjar med ei vinne oppe i andre etasjen. Kahrsbåten var ny i 1941, bygd i Strandebarm , 996 cm lang, den var det motor i og vart bruka i losvesenet. Båten ligg ute i fjæra. Det er tre naust til i Dansevågen, alle bygd med grindkonstruksjon.Det ein er bygd rundt 1890-1900 og har to etasjar.Det andre er bygd rundt 1890- 1900 er eit naust på eit plan med torvsjå i enden. Det tredje er eit naust på eit plan.
© Arne Magnar Høyland (02.05.2007)

02 Husavågen – Uthaugsundet Informant : mann Nøst bygd i 1888 med tilbygg i 1912-13 Naustet vart også nytta til lagring av torv. Far levde av fiske til 1919. I perioden 1919-1961 leverte han fisk i Bergen angro. Han kjøpte ei skøyta i 1912 og ei i 1919, den sistnemde var andre skøyta med motor på Fedje. I 1922 kjøpta han ein kutter som vart påbygd i 1933, denne vart brukt til levering av fisk i Bergen.
© Arne Magnar Høyland (02.05.2007)

03 Kalsøysundet Hestenes Intervju med mann Oldefar kom ifrå Børilden og busette seg i Hesteneset ca. 1840. Naustet vart bygd i 1840-45 og restaurert og påbygd i 1910, ny kledning ig 1991. I Hesteneset budde det 24 menneske fordelt på to hus. Dei levde av fiske, hadde nokre kyr, stutar og smale som attåtnæring. No er det berre Torvald og bror hass Bern som bur der og fiskar til husbruk. Broren deira Kåre Hestenes har bygd ei klinkbygd/sua snekke. Dei kjøpte vadbein som var laga på Krossøy i Austrheim av Johannes og Hans Krossøy.
© Arne Magnar Høyland (02.05.2007)

04 Kirkevågen Nordtangen Intervju mann, 93år Byrja med fiske i 10-15 års alderen, vart seinare vegvoktar og steinarbeidar. Då han var vegvoktar lagde han snøplog som han drog etter seg. Han flytta bedehuset på åtte dagar, brukte fire skinner og fem mann, senka huset 60 cm. Ole hadde også smie, lagde alt verktøyet sitt sjølv, retta ut harpunar, lodda kjegler og panner. Lagde seg treskojern som han grov ut tresko med. Lagde også kiper. Var fyrste mann på Fedje som reiste på størjefiske, var i lag med Hjønnevågkarane. Ole hadde også eit notbruk. Naust, notebu og smia har han bygd sjølv. Torvhuset er ei gamal sjå, vart brukt av folk frå Masfjorden, antakeleg brukt til salting og oppbevaring av fisk, men kan og ha vore brukt til overnatting.
© Arne Magnar Høyland (02.05.2007)

05 Rognsvågen Intervju mann, 85 år Første kvalbåten å Fedje var Aslaug, monterte kanona i 1937. Feiefjord monterte kanona i 1938 og tok sin fyrste kval i 1939 på Vikinbanken, var på jakt etter sild. Dei batt kvalen fast med liner og blåser, han gjekk rett til botten og var full av leira då dei fekk han oppatt. Dei drog han opp på Ringberget (nordpå Fedje), han var liten, berre 50 kassar (hallekassar) og fekk 50 øre kiloen. Feiefjord vart bygd av Lerhus i Hardaanger, den var 45 fot. Thomas Thomassen var på kvalen frå 1939 – 1970. Til robåten nytta dei eit sprisegl som far til Thomas sydde av mjølsekkar (lereft) 06 Rognsvågen Intervju mann, 70 år Naustet vart oppsett i Uthaugsundet ca. 1850 og flytta til ferjeleiet for 65 år sidan for så å verta flytta opp i Rognsvågen i 1960. Den fyrtse jobben eg hadde var når dei bygde kyrkja, eg var handlangar, sende dei stein, sement o.l. Eg hadde 60 øre timen og ti timar dag. Seinare reiste eg på fiske , sild og brigda ( håfiske), me var på Shetland, Hebridene og Orkenøyane. Reiste te Bergen og byrja på Bontelabo, dreiv og med litt jernbinding og var i byn ca. 15 år før eg for heimatt og byrja med liner. Linene agna me om kvelden, det var 1500 onglar på kvar line så klokka vart både tolv og eitt om natta før ein var ferdig. Oppatt om mogonen i 5-6 tida , kunne få 5-600 kilo med fisk om dagen. Måtte vera til land att kl 14.00 for då kom varebilen. Han var her i to timar kvar dag og leverte ut varer. Etterpå bar det i båten igjen for å sløya fisken og få levert den. So for eg heim og tok middag og kvilte og tok meg av ting som måtte gjerast heime, eg er gift og har fire born må du hugsa på. Seinare på kvelden måtte eg ned og egna igjen. Før i tida reiste me i Masfjorden for å selja fisken, eller rettare sagt bytta han. Me reiste til Halsvik og Eide og bytte fisken i Smør, pote, kjøtmat og ull. Under 2.verdskrig var me veldig ofte innover, det var veldig spennande for ein måtte passa seg for vaktbåtane, når dei var passert luska me oss innigjøno. Det var eg og far min ilag. Far min åt aldri når han var ute å fiska. Han hadde alltid med seg skjever med sirup på men eg såg aldri at han åt før han kom til land att. Bestefar hadde kyr, men det var ikkje alltid så mykje møk me kunne få. Då måtte me rundt på bygda og spørje, det syntest eg var leit. (Møka vart nytta til gjødsling av bøen/graset) Men når folk hadde nybera (kumjølka ein får etter at kua har fått kalv) fekk me kjøpa fast ein liter mjølk for dagen. No har eg slutta som fiskar på full tid, men e veret bra, so må eg ut å prøva snøret.
© Arne Magnar Høyland (02.05.2007)