Show results

Kva heiter du ? - Ja, eg heiter Ragnvald Nydal. 2. Kva årstal er du født ? - Eg er født den 25. 1934. 3. Brukte de hestebåt på den tida du vart født ? - Nei, vi brukte ikkje hestebåten til hest då. Men vi hadde oppi kyr, det brukte vi den til. Det har eg vore med på. Det var liksom føre mi tid då vi hadde hestane på båt. Og det var jo under krigen her at dei prøvde å bryte i gjennom vegen slik at dei kom seg fram med vogn. Det var det som skjedde. Ja, det var vel meir ein sånn kjerreveg, ja. Men eg trur onkelen min som var i Bergen greidde å komme seg inn med ein sånn liten bil. Det er så vidt eg hugsar det, eg var ganske liten. Men eg kan ha eit minne til, det var ei lita trebru der framme. Vegen vart bygt som sånn nødsarbeid under krigen, så det var då ein del som arbeidde på den vegen der ute. Det var noko som vi kalla nødsarbeid, så då vart det sett inn folk. Det var jo desse fjellhamrane som stengde frå å komme seg fram der.
© Holsen skule (27.11.2002)

Veit du kven som har laga hestebåten ? - Ja, den hestebåten som vi hadde det var nok han bestefar som hadde laga. Han var nok ein dugande båtbyggjar så han lagde nok den båten. Ja han lagde jo fleire andre båtar som vi hadde. Men alt dette av trebåtar, det er jo komme ut av drift. Han heiter Rasmus, Rasmus Nydal. Han var bygningsmann og båtbyggjar og laga vognhjul. Ja, det kan godt hende at det var han som bygde den båten som de drive å restaurerer no, for han var vel av dei som tok på seg dei største oppgåvene ,å forme ut ein god båt. Dei dreiv jo å bygde båt fleire då, men eg ser ikkje bort i frå da, men eg har ikkje data på det så eg kan seie det heilt eksakt, men eg ser ikkje bort i frå det. 5. Kva tid vart den laga (den båten som vi drive å restaurerer) ? - Ja naturligvis kan eg ikkje seie det heilt nøyaktig her då. Men eg ville vel tru at den båten ligg nær hundre år då. Kanskje begynnelsen, eller rundt nitten-hundre talet. Ja, etter den alderen som bestefaren min hadde, han var fødde på atten-seksti talet, eg ser ikkje bort i frå at nitten-hundre og der i kring. Ja, det var jo då dette her var aktuelt. Ja, men kor monge slike båtar som var her i Nydalen det veit eg i grunn ikkje also, eg har ikkje kjennskap til meir enn ein til. Desse to båtane, så det var jo slik at dei bytast om da kan eg tenkje meg og hjelpte kvarandre. Ja, so hadde dei då vognhus på andre sida. 6. Kva tid slutta dei å lage hestebåtar ? - Ja, det var nok lite grand føre mi tid, og eg er jo snart sytti år. Eg snakka med ein no som er litt eldre, som er 85 år, han hugsa det at dei hadde inn hestar. Så eg ville tru at nokre og sytti år er det vel sidan dei slutta å ha hestebåt.
© Holsen skule (27.11.2002)

Kva brukte dei den til ? - Båten elles ? Ja, dei dreiv jo å slo gras inni fjellet her inn for Driva. Der hadde vi ein slåtteteige, viss vi skal kalle det slåtteteig då, det var jo tre og stein. Men der var eg med og slo, og så drog vi på sloe og leste vi det inn i båten. Så rodde vi det fram til naustplassen her. Men så hadde vi og på andre sida, rett over fjorden, vi kallar Skjeldset, der har vi eit lite stykke. Det er jo bror min då som har hytte der borte, ja der hadde vi og slåtteteig. Ja, der hadde vi og oppi, og der tørka vi høyet, og så hadde vi da oppi båten og rodde det over fjorden og tok det i gjen her nede. Det som vi slo innafor var ikkje så voldsomt høgt oppe, det var no liksom frå neda i frå fjorden og opp i gjøna nokre renne i skogen. Nei, vi var ikkje så voldsomt høgt oppe dar alså. Ja, det frakta vi hit til nausttomta her nede og tørka det her nede, ja det gjorde vi. Men i 1950, då skulle vi bygge hus her, då var det ikkje kjøreveg hit, og vi skulle ha sand i frå Viskedalen. Vi leste det i en lastebil og køyrde det opp til Skjeldset og tippa der. Og så hadde vi då Hestebåten, og så hadde vi eit slåk så sanden gjekk ned i nokre store stampar. Og så rodde vi då over fjorden. Så rygga vi ut att med hesten. Og så leste vi oppatte sanden. Så det vart ganske monge gongar vi hadde sanden på spa. Ja, det var mange ganger. Ja, det fekk eg vere med på. Eg gløymer ikkje det arbeidet vi hadde men den sanden. Det var saker og ting til arbeid vi hadde. Ja, og så elta vi då mykje med handemakt når vi vidare skulle støype. Men vi brukte og båten, dei hadde jo lagerplass her borte så vi kjøpte gjødsel, det var jo 100 kilos gjødselsekker. Og det hadde vi då oppi båten, det var ikkje lette saker å få opp av båten nei. Ja, opp i båten, det gjekk jo på eit vis veit du, men det var verre å få det ut. Ja, og så ein gong, ned med naustet, då vaks vatnet så kollosalt opp. Vi hadde gjødsel liggjande så vi måtte bygge oss opp og slite det opp. Men de ska få vere med ned i naustet og sjå dei greiene, og sjå kor høgt vatnet kan gå der nede. Ja, det og er litt interessant, det er ganske høgt kor vatnet kan stige opp. No vart dette ein heil del saker og ting då, men det er jo det eg har flått vere med på og det er jo litt interessant å få fortelje det vidare, veit du.
© Holsen skule (27.11.2002)

Tok dei pengar for å frakte med båtane ? - Nei, det gjorde vi ikkje. Det var jo berre sånt som vi hjelpast åt naturlegvis. Så det var ikkje nokon leige- transport i den forstand. Nei, det var det jo ikkje det var jo lokalt kan du seie. 9.Var det alle som hadde hestebåt da ? - Nei, det var det ikkje. Det trur eg ikkje. På same tid så måtte dei ha ein plass som dei kunne leggje båten inn til, slik at det var godt å kome inn på båten. Og det er i grunnen her nedom, her nede som er den plassen. Så dei andre plassane der, nei ein må ha skikkeleg utbygg slik at hesten kan gå inn i båten. Ja, eg trur nok at det var her nede det kunne skje altså. 10. Men du fortalde at du hadde vore med på å ha kyr i båten, var det lett å få kyrne opp i ? - Ja, det var ikkje så verkeleg ille det greiene. Det var merkeleg å kome fram og skulle gå ned i ein båt då veit du. Då er det mange gongar,-- det er mange år sidan veit du at detta skjedde då. Men eg sete igjen med det minne at det, nei det var ikkje så vanskeleg altså, dei stod ganske roleg i båtane, ja, dyra når dei kjem inn i båtane. Dei var vel vandt til det ? - Ja, dei fekk jo ein vane veit du. Det var jo litt annleis fyste gongen naturlegvis. Men det har eg ikkje noko heilt bilete av korleis det kunne vere først gongen. Det var jo mest eldre hestar eg fekk vere med på, men eg høyrde aldri da at det vart noko episode at det skjedde noko gale med dei der at dei skulle inn i båten. Det trur eg gjekk voldsomt godt føre seg.
© Holsen skule (27.11.2002)

Kor gamal var du då dei slutta å bruke hestebåten ? - Ja, det er blitt nokon år sidan dei slutta å bruke den båten. Han gjekk jo liksom i opplag, og han vart no liggjande då i naustet slik at han tapte jo seg slik at han, so ja, kor mange år skal vi seie då? Ja, mellom 30 og 40 år er det vel kan vi seie sidan dei brukte han til nokon nyttebruk då veit du ,ja. Han vart liggjande i naustet og naturlegvis. 12. Kvifor slutta dei å bruke hestebåten ? - Kvifor dei slutta, ja. Nei, det var jo det at då forandra jo alt seg her i og med at vi fekk vegen her. Då var ikkje vi avhengig på same måten. Dette var i grunnen einaste måten dei kunne komme seg til Førde med hest på. Med hest i dei dagar det var jo at dei måtte finne den løysinga der, ja. Men den hestebåten vi driv og restaurerer den må jo ha vore brukt ganske lang tid framover? - Jau, jau då, det er han nok ja, det er heilt klart altså, han der som var inn på garden der inne, han dreiv nokså mykje med hestar og han. 13. Er det spesielle historia om desse hestebåtane ? - Ja, dei brukte dei i forbindelse med bryllaup. Far min og mor mi dei, - det var hestebåten dei rodde opp fjorden til kyrkje i. Og bestefar min, då han dø, då hadde vi og den båten opp til kyrkje ja. Det var i 1963. Så den var i bruk då? -Ja, så det ligge vel noko tid rundt der, kanskje det var på det siste at vi brukte den. Det ligg på rundt 60- talet.
© Holsen skule (27.11.2002)

Kunne ein legge til ved kyrkja da ? - Ja, det var ikkje heilt så godt opp med kyrkja egentlig nei. For der egentlig ikkje utbygt noko så der måtte dei jo prøve å hjelpast åt, kan du seie. Så det var ikkje heilt spesielt gunstig der oppe, det var det ikkje. Det heng litt saman med kor stort vatnet og var. Om det var spesielt lite vatn så vart grunnane så vanskelege å ta seg inn på. Så båten vart jo brukt til sånne ting og. Dette fekk eg med meg. Så sida då har vi jo vore innom mange ting eigentleg. Sånn som du seie at, det ikkje er så lett å legge til attmed kyrkja. Det er jo litt rart for det er vel…. - Det er jo ein gamale plass, dei rodde jo til kyrkje like frå neste bygda og oppover. Så det har jo i grunnen ikkje vore tilstelt noko sånn særleg godt nei. Då når vi rodde over til Skjeldset her, som vi hadde hestane, der er ikkje noko sånn heilt spesielt godt heller, kan du seie. Så eg veit ikkje akkurat korleis det gjekk føre seg der borte nei. Nei, der er eg litt i stuss altså for der er ikkje utbygd noko spesielt altså. Viss ikkje det har vore tillaga noko anna ting med tremateriale. Noko som er blitt øydelagt. Ja, for ditta med at det har vore godt å kome seg fram på kanten når ein skulle inn i båten, det var temmeleg viktig. Slik at du heldt båten i balanse inn til noko som støtta han av.
© Holsen skule (27.11.2002)

Huska du andre spesielle historier ? - Ja, det var jo ein forferdeleg vestavinde. Og då var der folk som skulle over fjorden, eg veit ikkje kva det gjekk ut på. Og då var det mange av desse røynde karane dei var her nede med vatnet då. Men vinden var altså så voldsomme den dagen at dei våga ikkje ut med sjølve hestebåten. Så då er fjorden god. Då er han svære altså, for dei var jo ikkje redde til å reise på fjorden i dei dage. Ei anna historie ja, då kan eg fortelje, no kom eg på den. Det var bestefar min han var i Førde på tur. Han var kome oppatte om kvelden, og det var rasande austavinde. Den kan vere hard. Og han hadde ikkje anna å gjere, det var ikkje noko telefon eller noko slag, han måtte legge seg bort i naustet og vente på neste dag. Det var ikkje sjans å reise på fjorden, nei. Så det var vel den mest dramatiske historia eg veit akkurat om kva som kunne skje når dei kom heimatt. Dei prøvde, men ditta der med at det var vinde på fjorden og ditta med hesten der, det var no ein begrensa kva bye dei kunne tenkje seg ut i atte. Hesten stod i båten, og han stod no opp i høgda der, og du får jo litt, ein hest er jo ei levande last og, veit du. Så eg kan ikkje tenkje meg det at dei sette ut i sånn særlege vind eller noke nei. Men du veit, vind og alt dette her, det kan skje mykje på nokre timar. Så det er i grunnen den einaste dramatiske historia eg har høyrt om dei greiene. Det betyr jo at det gjekk godt ? - Ja, det gjorde da, ja. Og dei som var heime veit du, dei visste ingen ting. Dei hadde det sikkert ikkje enkelt dei heller. Men dei måtte vel berre tenkje at det var forstandige folk som var ute og ferdast, veit du, og det var det jo og. 15. Det vanskelegaste er vel akkurat når isen legg seg eller når den går ? - Ja, da, det var jo ofte at vi hadde på nordsida at dei la opp plankar når vi skulle gå. For isen vart jo landalause, kan du seie. 16. Veit du om hestebåtar i andre bygder her i nærleiken ? - Nei, eg har i grunnen ikkje høyrt om det, nei det har eg ikkje. Så ditta veit eg ikkje korleis det var utbreidt, ditta med hestebåt. Vi kalte det hestebåt, men vi kalte det og storebåten. Da fekk vel meir det namnet storbåten etter at hestane slutta kanskje. Det kan det vere noko i det, veit du.
© Holsen skule (27.11.2002)