Show results
Alle områder | » | Møre og Romsdal | » | Svendsengarden | » |
Kommentarer til aktiviteten
7. klasse jobba våren 2003 i ei veke med kulturminneprosjektet. Her er fleire intervju av Ellen Johansen.
Intervju med Ellen Johansen
Vi i klasse 7c fekk besøk av Ellen Johansen, tirsdag 13.05.
Ho svarte på våre spørsmål, og fortalde om korleis det var å
vekse opp i Ørsta på 1920- talet. Ho er ei sprek dame på 78 år, og ho bur i Ørsta i det huset ho vaks opp i.
Kva synests du om utviklinga?
-Det er betre no på mange måtar, før hadde vi ikkje ein gong bad,
vi måtte vaske oss i et vaskefat på foreldra mine sitt rom.
Kva er ditt beste barndomsminne?
Ellen fell i tankar og smiler litt.
-Ja... Det er no så mykje det, men det må vere at mor las for meg og systra mi, Synnøve. For mor mi var så flink til å lese ho, skjønar du.
Kva er då ditt verste barndomsminne?
Ellen blir alvorlig.
-Det må nok vere då eg nesten blei dratt inn i klespressa. Eg hadde på meg ein kjole med eit slips på. Slipset blei dratt inn i klespressa, og alle kleda eg hadde på meg rivna, så nær som slipset. Eg hadde store sår i nakken i lang tid etterpå.
Korleis var foreldra dine?
-Faren min likte å synge, og han tok oss ofte med på tur i skog og mark.
og mor mi var nok litt streng med oppdragelsen, men det vart no skikk på meg.
Kva skule gjekk du på?
-Eg gjekk på gamle Velle skule.
Korleis var det å gå på skulen?
Ho tenkjer før ho seier:
-Eg hugsar at når det var kaldt ute, så sette vi mjølka vi hadde med heimefrå for å få ein lunk i den. Læraren vår heitte Hilda, og ho var ein populær lærar. Når vi skulle inn og ut i friminutta, ringte læraren med ei gammal bjølle som ho ringte elevane inn, og ut med. Då stillte vi opp utanfor døra,
og masjerte inn.
Korleis var skuletimane?
-I 1.og 2. klasse hadde vi 5 timar annan kvar dag, 15 timar i veka.
I 3.-7. klasse, hadde vi 3 dagar skule, og 2 dagar handarbeid i veka.
I 1. time hadde vi kristendom, i 2. time matte, 3.time lesing, 4. time skriving,
5. time song. I 5. timane song vi som oftast Den fyrste song, svenske, finske og norske nasjonalsongar. Vi song dei ofte tostemt. Vi starta alltid dagen med ein song som heiter "Sjå dagen sprett".
Kva bøker hadde dykk?
-Vi hadde Den fyrste bok åt barnet, av Jonas Vellesen.
Vi hadde og ei bok av Martin Luther, katekisma.
Alt skuleutstyr måtte vi kjøpe sjølv.
Kva var ditt favorittfag?
Eg lærte fort å lese, men rekning var kjekkast.
Kvar for dykk på skuleturar?
-Vi gjekk lange turar til sætrane og i skog og mark.
Kor mange familiar budde i Svendsengarden då du var ung?
-Der budde fire familiar, to i øverste etasje, og to i nederste etasje.
Kven budde oppe og kven budde nede?
-Johannes Mele sine foreldre og Gammelseter budde nede,
og Mele familien nede.
Kjende du nokon der?
-Ja, eg kjende eine jenta der.
Veit du noko anna om svendsengarden?
-Ja, der var fryktelig fint. Gardinene skulle ikkje berre henge ned til gulvet, dei skulle ligge eit stykke framover golvet også. Dei hadde eit badehus nede ved strandkanten også, som familien Mele kunne bruke om dei ville det.
Var det noko anna spesielt?
Ellen smiler og finn fram eit bilete i veska si.
Biletet viser hagen framføre Svendsengarden.
-Sjå her. Dette er ein spesiell hage. Denne hagen er arkitektteikna.
Er den ikkje vakker? Hagen er forferdelig stor, den rekk heilt ned til strandkanten.
Er det noko du minnast når du tenkjer på Svendsengarden?
Eg tenkjer først og fremst på tanta mi som jobba der, det er ho som har fortalt meg om alt dette. Men eg og venninna mi, vi hadde ei hytte vi hadde laga sjølv. Der hadde vi mykje moro kan du tru!
Kva leiker brukte du å leike med?
-Det var nok dukka mi det.
Hadde den noko namn?
Nei, det kan eg ikkje hugse.
Har du ellers nokon morosamme historier frå Svendsengarden?
-Ja, tanta mi som jobba der, fortalde at dei ein gong skulle få kvardags krem.
Og tjenestefolket såg jo at huseigarane hadde riskrem, så no skulle det vel bli gøy og gjere pliktene sine!
Når dei så var ferdige med pliktene sine og sat og gledde seg til å få kvardagskrem, kom huseigaaren inn med surmjølk og kavring.
Tjenestefolket trong vel ikkje å ete fin mat kan du tru!
Ellen smiler og ler litt.
Kva klede gjekk du i?
-Eg hadde undertrøye,strømpene var festa til eit underliv , og så hadde eg kjole utanpå.
Skrive av: Jeanett Gårdsvoll Nekkøy, Svein Erik Kalvatn Leira, Malene Nybø Davidsen, Eirin Bueide Gulla og Tonje Maridal
EXCLUSIVT INTERVJU MED ELLEN JOHANSEN
7.klassingane på Vikemarka skule hadde kulturminne prosjekt i veke 20.
Vi i klasse 7c har invitert Ellen Johansen, til eit exclusivt intervju om gamledagar.
Vi valde Ellen fordi ho er ei sprek dame som hugsar mykje om gamledagar.
Bendik Yksnøy Bjerke fekk hente Ellen på parkeringsplassen, og ho kom smilande ut av bilen sin og gjekk i mot trappa. Alle såg forventningsfullt ut av vindauget. Ville Bendik hjelpe ho ned trappa? Nei,vi hadde kanskje litt stor forhåpning.
Då ho gjekk inn døra smilte ho og synest dette virka spanande. Det vart uvaneleg stille i klasserommet. Ellen begynte å fortelje, medan vi stilte spørsmål.
Kan du fortelje litt om faren din ?
Vi var veldig glad i han. Han for tidlig på jobb og kom heim når vi åt kveldsmat.
Han lærte oss kor kjekt det var å gå på fjelltur.Han jobba på Ørsta elektrisitetsverk.
Av og til i helgane song vi veldig mykje ilag med han.
Korleis var det på skulen før ?
Frå 1.-2. klasse frå 3.-7. klasse
1 t.kristendom 1 t.kattekismen
2 t.matte 2 t.matte
3 t.lesing 3 t.lesing
4 t.naturfag 4 t.naturfag
5 t.musikk 5 t.utetime
6 t.utetime
Frå 1.klasse til 2. klasse gjekk vi annakvar dag på skulen. Dei dagane det ikkje var skule held vi på med handarbeid.
I alle 1. timane hadde vi kristendom. Frå når vi begynte i 3. klasse lærte vi kattekisma. Vi måtte kunne dei ti boda utanåt før vi konfirmerte oss.
Kva slags klede brukte de ?
Gutane brukte nickers med strømper opp til knea og dei hadde vest, bukseselar og hue.
Jentene brukte undertrøye, underliv,strømper som rakk opp til låra.Strømpene vart festa
med knappar som hang fast i stropper på undertrøya.
Kva skor brukte de ?
Om vinteren brukte vi beksaumskor og om sommaren brukte vi sandalar.
Kva slags leiker hadde de før?
Dokker. Onkelen min skar ut hender og føter av tred. Hovudet vart kjøpt.
Resten av kroppen vart laga av stoff. Onkelen min gav dokka til systra mi, Synnøve.
Kva slags leikar hadde dåkke?
Antiball:Då kasta vi ein ball over eit tak og den andre skulle ta i mot.
Jentene leikte slå på ringen og gutane spelte fotball.
Kva hobbyar hadde dokke før ?
Jentene hadde handverk, sying, brodering og strikking. Eg broderte min første duk når eg var 5 år. Eg likte håndarbeid veldig godt.
Gutane spelte fotball og laga olabilar heime og dei hadde olabil-race.
Kva mat åt de ?
Vi hadde vanleg frokost med brød som mor mi hadde laga om morgonen.Til pålegg hadde vi brunost, kvitost og syltetøy.
Til middag hadde vi enten kjøt, fisk eller suppe.Vi hadde sjeldent graut fordi vi hadde så lite mjølk.
Til kveldsmat hadde vi oppigjenvarma middagsmat.
Korleis var det ned i Vik før?
Det budde mykje folk nede i gata før. Det leikar fleire ungar før enn det gjer no,
fordi det var så lite trafikk nede i gata.Og fleire flytta bort i fra Vik fordi der var mange som ville byggja sine eigne hus.
Andre spennande ting?
Når det vart arrangert dansar, festar eller lignande var det alltid på gamle Idavollen. Den låg oppå Rådhushaugen.
Kvar einaste søndag for eg og søstra mi, Synnøve, alltidt til kyrkja.
Når eg gjekk på folkeskulen brukte eg og store vennegjengar å reise oppå hytta vår som ligg i Kvanndalen.
På Bruksbuttikken ved inngangen var det ei kran på kvar side.Ut av dei rann det lys og mørk sirup ned i nokre spann. Dei brukte eg å stikke fingeren borti.
Vi brukte å vere mykje ilag. Eg og vennene gjekk til gamle Idavollen og dansa.
I vekelønn fekk eg 25 øre. Då kunne eg få 5 karamelle klubber. Når eg pussa hornet til pappa ( han var med i horn musikken ) fekk eg 50 øre. Då gjekk eg på samvirkelaget og kjøpte spissposar til 5 øre.
Kva var den mest vanelege jobben / jobbane?
Grepa kom jo. Det var mange som jobba der. På Ørsta bruk der var ein trevarefabrikk og der arbeidde mange folk.
Eg gjekk på lærar skulen i 2 år i Oslo, etter krigen, og jobba som lærar i 8 år.
Visst eg hadde fått eit ønske , ville eg ønska meg at fleire folk kom på besøk. Eg har jo mange venner. Men før var heimen min så open.
Laga og skrive av:
Cathrine Holte, Raymond Trettø Engjaberg, Anne Marta Myklebust, Robin Urke og Morten Remøy.
Ellen Johansen.
Tirsdag var det stor oppstandelse i klasse 7 c Vikemarka skule. Alle elevane stirra regelmessig på klokka som aldri flytta dei trege visarane sine. 78 år gamle Ellen Johansen let seg intervjue av klasse 7 C. Dette vart eit interessant dykk i fortida.
Det eg hugsar spesielt godt frå barndommen , var når mor fortalde eventyr. Ho var så flink å fortelje.
Vi gjekk kledde i enkle heimesydde kjolar, og under hadde vi undertrøye med knappar på sidene til å feste strømpene i.
Maten var ikkje så veldig forskjellig frå no. Vi åt frukost samla, og vi hadde heimebaka brød med sylte eller ost.
Det mest skremmande eg har opplevd, var krigen. Det var nifst å tenke på at krigen kom til Noreg. Dei vaksne var enda reddare, for dei forstod alvoret Men ein ting sette verkeleg støkken i meg: Mor hadde fått Ørstas første vasemaskin, som gjekk på straum. Eg hadde tenkt å vaske dokkekleda mine, noko eg heilt sikkert ikkje hadde lov til, sa ho med eit smil.
Då eg var ferdig, skulle eg presse kleda med ein elektrisk klespresse. Med eitt sat skjerfet mitt fast ,og klepressa drog. Eg vart livredd og hylte. Bestemor kom og hjelpte meg. Eg fekk nokre stygge merke i nakken.
Så vart ordet skule nemnd og alle følgde interesserte med.
Ellen tok fram to bøker frå veska si. På den eine stod det: Den fyrste bok åt barnet. Det var den første leseboka vår. Vi begynte rett på løkkeskrift.
Eg likte ikkje å pugge katekisme, men salmeversa var enda verre. Men eg hadde ei god venninnne som kviskra til meg når eg kom ut av det.
Snart begynte det å minke på spørsmåla, men alle mulige spørsmål fekk ho uansett.
Barneleikar ,ja! Vi hadde mange songleikar, sa ho og nemnde tittelen på ein.
Bjarnhild Raknes var straks frampå og song den. Den hugsa ho godt. Det breidde seg fram eit stort smil på fjeset til Ellen.
Vi hadde også ein ball-leik som bestod av å kaste ein ball over taket medan vi ropte anti.
Den leiken har vi enda, sa Bjarnhild, elevane held på med den i mest kvart friminutt. Vi brukte også å slå på lyre, sa Ellen.
No spratt det fleire hender opp i veret, her hadde Ellen fleire ting å svare på.
Barneleiker, vel- ja, vi hadde dokker. Vi kjøpte hovudet i butikken, og så laga vi resten .
Eit nytt spørsmål vart stillt.
Svendsengarden, ja! Eg hadde venner som budde der, og eg var ofte å leika med dei!
Eg brukte å kjøpe godteri på bruksbutikken for dei 25 øra eg fekk i vekelønn
Godteriliste:
Det kosta 5 øre for ein pose drops. Ei klubbe kosta 25 øre. Ein karamelle kosta 5 øre.
Det var tider det!
Skrive av Miriam Velle Osborg og Solveig Bjørneset i 7 C
Eit spennande intervju med Ellen Johansen
Intervjuet handlar om barndommen frå 1925 og utover. Du får høyre om korleis det var å vere barn på den tida.
Kva hadde dykk til mat?
Det var nok veldig likt det dykk et no fortidaVi hadde ein vanlig frukost. På skivene hadde vi for det meste brunost og jordbær syltetøy.
.Til middag åt vi for det meste fisk og supper.
Kor mykje fekk du i veke lønn?
Eg fekk25 øre. Faren min var med i horn musikken
slik at eg måtte pusse hornet hans før 17.Mai.
Eg fekk 25 ører for det også, og da hadde eg
50 øre til 17.Mai.
Kva slags oppgåver hadde du heime?
Eg måtte vaske middagskoppane.
Det var det eg tente 25øre for
Kva leikar hadde dykk?
Det var mest song leikar som:
Stjerner små på himmelen blå,
slå på ring, og anti.
Men gutane spelte fotball heile tida.
Kva slags sko hadde dykk?
Mest sandalar men om vinteren hadde vi
beksaumsko
Kor mange timar hadde dykk på skulen ?
I første og andre klasse hadde vi 5 timar
anna kvar dag, for vi hadde nemleg berre
skule anna kvar dag.
Og frå 3. til 7. klasse hadde vi 6 timar.
Og den andre dagen hadde vi handarbeid.
Kva slags hobbyar hadde du?
For det meste hand arbeid,
det lærte bestemora mi meg.
Skrive av Kristian Hjelle og Jarl Bjercke Klauseth 7c
Bilder