Kommentarer til aktiviteten
For å auka kunnskapen om og styrka vernet av dette spesielle kulturminnet som på strilamål vert kalla for bilo, lagar eg no ein nettutstilling som syner både mengde og variasjon. Dei fleste bilene er i privat eiga og det vert difor berre opplyst sånn omtrentleg kva området bilene er frå, t.d. Osterfjorden, Masfjorden, Austfjorden , Sørfjorden, Voss o.l.
Utstillinga er basert på ei blanding av private og offentlege kulturminneregistreringar eg har gjort i Nordhordland og Voss dei siste 10-15 åra. Hausten 2005 organiserte og planla eg bile-registrering for Stiftelsen Bryggen i Bergen og dei eksemplara som då vart registrerte inngår såleis i denne utstillinga. Eg har og vitja Voss folkemuseum og sett litt på bilesamlinga deira slik at desse og kan synast fram i utstillinga.
Det viser seg å vera vanskeleg for eigarane i dag å vita kven som har smidd bilo og alderen på ho. Nokon av bilene er prega med årstal og bokstavar. Andre er meir og mindre pynta og dekorerte og atter andre er fri for merking og dekor. Dersom nokon kjenner att eit av mønstra, veit om smedar som har smidd biler, har ei smedhistorie eller har lyst å visa fram bilo si i denne utstillinga, så er det berre å kontakta meg på arhoy@online.no
Bilder
Bila nr. 1
Ytre Osterfjord, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Nytt skaft. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 1 - Ytre Osterfjord, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Nytt skaft. Foto: Arne Høyland.
2
Oppbevart i Øksendal. Skaftet er ikkje av den typen som vart nytta i Brørvik, det var lengre og kraftigare, slik som på bile nr. 3, som Torbjørn Brørvik har skjefta.
Oppbevart i Øksendal. Skaftet er ikkje av den typen som vart nytta i Brørvik, det var lengre og kraftigare, slik som på Eidsnesbilo, som Torbjørn Brørvik har skjefta.
Bila nr. 3 -
Eidsnes i Ytre Osterfjord, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Nytt skaft, kopi av gamal skafttype frå Brørvik i Vaksdal. Foto: Arne Høyland
Bila nr. 3 - Ytre Osterfjord, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Nytt skaft, kopi av gamal skafttype frå Indre Osterfjord. Foto: Arne Høyland
Bila nr. 4 -
Ytre Osterfjord, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Nytt skaft. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 5 -
Austfjorden, Nordhordland. Ukjend smed. Gamalt, litt skeivt kort skaft. Dekor og inskripsjon: 1856 H.E. Foto. Arne Høyland.
Bila nr. 6 -
Ein fjellgard i Masfjorden, Nordhordland. Ukjend smed. Gamalt ? litt skeivt langt skaft. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 7 -
Lurefjorden, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Nytt beint skaft. Dekor: XX...... Foto: Arne Høyland
Bila nr. 8 -
Osterfjorden Ytre, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Gamalt skaft. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 9
Austfjorden, sørsido, Nordhordland. Om smeden: Eigaren seier dette om smeden og bilo: Da kan vera han oldefar so har laga ho. Han var i læra i Bergen og han hadde smia her heima på garden. Oldefar kom her i 1868, va den fuste so sette seg te her, han rydda bruket her, kom frå Almelid i Modalen. Kan henda bilo kjem frå Modalen ?? Alder: siste halvdel av 1800 ?? Ingen dekor eller påskifter. Foto:Arne Høyland.
Bila nr. 10 -
Austfjorden, sørsido, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Dekor. Ingen påskrift. På den eine sida av øksekjeften ligg ikkje stålet slett med bladet. Det kan tyda på at bilo opphaveleg kan ha vore smidd for å berre brukast på eine sida, altså den slette sida. (nederste bilete) Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 11 -
Indre dalstrok, Masfjorden, Nordhordland. Lokal smed ?? Alder: 1873. Påskrift : MRSH. Skaft: gamalt, litt skeivt for å koma betre til med bilo. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 12 (Snikkarbila) -
Indre dalstrok, Masfjorden, Nordhordland. Same lokalitet som bile nr. 11. Smed og alder ukjend. Gamalt skaft. I Masfjorden har dei hatt nokre økse som enkelte informantar har kalla for ”Båttnøks” som m.a. vart brukte når dei øksa tønnebotnar for sal. Eg kan ikkje med sikkerheit sei at dette er ei botnøks, men forklaringar eg har fått kan tyda på at dette er Masfjorden si botnøks. Dette namnet har eg førebels berre registrert på tre gardar i Masfjorden. Andre stader i Nordhordland har eg og høyrd ordet snikkarbila brukt om denne øksetypen. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 13 -
Austfjorden, Nordsido. Masfjorden. Nordhordland. Smidd på heimegarden? Ukjend alder. Nytt skaft, truleg kopi av det gamle. Klypp frå intervju med eigaren: På dette bruket har det vore fleire generasjonar med smedar, både oldefar og bestefar til Birger lagde navrar. Smio er i kjellaren på stovehuset ved sida av grua. Dei var m.a. kjende for å smi gode navrar. Birger og faren var bygningssmenn. Dei bygde her i området. Det var og bygningsmenn på nabobruket. Foto: Arne Høyland
Bila nr. 14 -
Austfjorden, Nordsido. Masfjorden. Nordhordland. Ukjend smed og alder. Spesiell dekor som går att på fleire biler, truleg same smeden eller smedslekta som har smidd desse bilene som har lik dekor. Jamfør bile nr. 7. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 15 -
Osterfjorden, ytre strok, nordsido. Nordhordland. Eigaren trur bilo kan vera heimasmidd. Alder ukjend. Gamalt og beint kort skaft. Ingen dekor eller påskrift. Foto: Arne Høyland.
I dag krev Riksantikvaren at freda bygningsmiljø som t.d. Bryggen skal vedlikehaldast med materialar og verktøy av gamal lokal type. Det betyr og at tømrarane ved Bryggen skal bruka biler av vestnorsk type, gjerne av Nordhordlandstypen sidan folket frå Nordhordland har vore dominerande som bygningsfolk i Bergen. Foto: Arne Høyland.
Dette er ei av bilene som vart dokumentert av tømrarar frå Bryggen i Bergen hausten 2005, d.v.s. ho vert teikna opp, vegd, målt og fotografert. På den måten får dei meir kunnskap om biler frå Nordhordland som kan ha vore nytta under bygginga av Bryggen.
Bila nr. 16 -
Lindåsområdet. Nordhordland. Ukjend smed og alder. Ingen dekor eller påskrift. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 17 -
Fensfjorden indre, sørsido. Nordhordland. Ukjend smed og alder. Nytt skaft. Dekor av same type som bile nr 7 og 14. Inga påskrift. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 18 -
Osterfjorden, indre strok, nordsido. Nordhordland. Ukjend smed og alder. Påskrift ...IO ? Vanskeleg å tyda, nokre av teikna manglar, kan det t.d. vera 1810 ??? eller forbokstavane til eigaren ??? Skaftet er gamalt og av lang type og det er uvanleg mykje utlagt til eine sida, uvanleg skeivt skjefta. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 19 -
Lurefjorden, nordsido. Nordhordland. Ukjend smed og alder. Dekor: Ser ut til å vera ein variant av bile nr. 7, 14, muligens lik nr.17, truleg smidd av same smed eller smedfamilie. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 20 -
Bolstadfjorden, Nordhordland. Ukjend smed, kan vera frå Vetlejord etter dekoren å døma. Alder: Påskrift 1864. Vanskeleg å tyda siste talet. Skaftet er gamalt, langt og beint. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 21 -
Masfjorden, indre, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Gamalt og beint (?) skaft. Ingen dekor eller påskrift. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 22 -
Masfjorden, indre, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Gamalt og beint (?) skaft. Ingen dekor eller påskrift. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 23 -
Austfjorden, sørsido, Mykingsoknet. Nordhordland. Ukjend smed og alder. Spesiell dekor som går att på fleire biler, truleg same smeden eller smedslekta som har smidd bilene med denne dekoren. Jamfør bile nr. 7. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 24 -
Fensfjorden, midtre, sørsido. Nordhordland. Ukjend smed og alder. Nytt langt skaft. Inga påskrift. Dekor: Same dekor som nr.19, truleg smidd av ein kjend smed eller smedfamilie. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 25 -
Osterfjord Ytre, Nordsido, Mykingsoknet. Nordhordland. Ukjend smed og alder. Gamalt kort skaft som er skjefta litt skeivt. Denne bila er på ein gard det har vore ein del byggningsmenn. Eigaren seier: Ho må vera frå ca. 1850. Her på garden har da vore fleire byggningsmenn; Johannes Larson f.1858, plassmannsonen Anders Larson var byggmeistar og var gift i 1889, Gudmund g. 1883 dreiv som byggmeistar i Bergen. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 26 -
Proposjonane i bilete er litt feil og difor litt feil fasong på bilo.
Masfjorden, midtre strok. Nordhordland. Ukjend smed og alder. Nytt langt skaft, kopi av det gamle. Har ein dekor som går att på fleire biler, truleg same smeden eller smedslekta som har smidd desse bilene. Jamfør bile nr. 7. Eigaren kjenner til uttrykket botnøks som skal likna på bilo men er noko mindre. Sjå bile nr. 12. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 27 (holkøks)
Salhusfjorden, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 28 -
Fensfjorden, midtre strok, sørsido, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Ingen dekor. Påskrift: HISK ???. Vanskeleg å tyda. Nytt skaft, det gamle skaftet var av skeiv type. Eigaren seier: Bestefar ( 1880-1962) brukte bilo. Han starta i byn som snekkar-meistar. (Dette er den omtalte smeden på Fjellsenda, sjå bile nr. 24) Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 29 -
Salhusfjorden, Nordhordland. Smidd på Fosse i Meland. Truleg smidd av Ivar Olsen Kjenes Fosse (1818-1899). Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 30 (snikkarbila) -
Salhusfjorden, Nordhordland. Smidd på Fosse i Meland? Bila stempla Fosse ?? Nytt skaft, ikkje originalt. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 31 (snikkarbila) Hjeltefjorden, Meland, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Gamalt skaft? Øksenakken noko deformert. Telefonsamtale med eigaren: Eg veit ikkje kvar øksene opphaveleg kjem frå, men bilene har vore på denne garden og eg trur dei i alle fall kan vera frå han bestefar ( f.1886 ) si tid, han hadde ein del verktøy. Han far va bygningsmann, men eg såg ikkje at bilene vart brukt til å øksa tømmer med. Det einaste eg kan hugsa er at den eina bilo var brukt til å reinhogga surhåkabben med som stod attmed løo. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 32 - Hjeltefjorden, Meland, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Orginalt skaft? Same eigar og lokalitet som nr. 31. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 33 - Meland, indre strok, Nordhordland. Ukjend smed og alder. Eigaren seier dette : Oldefaren min kom frå Nygård i Modalen, kanskje bilo skriv seg darifrå?? Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 34 -
Masfjorden, midtre strok. Nordhordland. Ukjend smed og alder. Nytt langt beint skaft, kopi av det gamle. Har ein XX dekor som går att på fleire biler, truleg same smeden eller smedslekta som har smidd desse bilene. Jamfør bileutstillinga nr. 14. Eigaren fortel: Han far sette nytt skaft på bilo, same sort so da gamla. Bilo er prega med eit mønster so likna på ei bila som var avbilda i avisa ”Strilen” for ein del år sidan, og ho skulle visst nok vera smidd tå ein kjend smed i Mykingsoknet. Foto: Arne Høyland.
Bila nr.35 - Bolstadfjorden, Nordhordland. Eigar: Vaksdal kommune. Ukjend smed og alder. Påskrift ...SS Vanskeleg å tyda dei fyrste teikna. Skaftet er langt og beint (i lodd) og av nyare dato, kanskje kopi av det gamle?? Foto: Arne Høyland.
NF (?) Kan det vera initiala til smeden?
(23.08.2020)
Bila nr. 36 - Mosafinn, Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Ukjend smed og alder. Museet skriv m.a. dette om bila:
Denne øksa var funnen på garden Mosafinn i 1960 åra. Då bonden, Nils K. Mossefinn, pløygde på eit stykke 100 meter søraust for våningshuset, traff han på øksa. Som jordfunn enda ho på Historisk museum i Bergen. Arekeologar tidfesta henne til nyare tid, etter 1550, og då ville dei ikkje ha henne. Sonen Lars S. Mossefinn ga øksa her til museet. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 37 - Eigar: Voss Folkemuseum. Ukjend smed og alder. Nytt skaft. Dekor. Museet skriv dette: Bila, innkomen 1935. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 38 - Lokalitet: Langeland, Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Timberbila, m. skaft. Ukjend smed, inskripsjon STENE ? (Jamfør med bile nr. 98 frå Eksingedalen.) Alder ukjend. Gamalt kort skeivt skaft. Foto: Arne Høyland
Bila nr. 39 - Lokalitet: Nyre, Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata frå museet: Bindøks, gåve frå D. & I. Prestegaard (frå Nyre) i juni 1926. Merknad: Museet brukar ordet bindøks om denne bila. Elles er det verdt å merka seg den prikka dekoren som føl langs eine kanten på bila, det har ei viss likheit med litt av dekoren som går att på fleire biler i Nordhordland. Jfr. Bile nr.14. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 40 - Lokalitet: Bordalen, Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata frå museet: Bindøks, kjøpt mars 1924 av Kvitne, Bordalen. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 41 - Lokalitet: Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata frå museet: Bila, gåve 1935 frå Nils Hemre Ringheim. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 42 - Lokalitet: Bordalen, Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata frå museet: Bindøks, kjøpt mars 1924 av Kvitne, Bordalen. Merknad: Sjå bile nr. 41. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 43 - Lokalitet: Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata frå museet: Øks, bile, brukt ved lafting, av stål. Gåve frå Arnfinn E. Finne i 1994. Var bygningsarbeidar. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 44 - Lokalitet: Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata frå museet: Bindøks, gåve frå ukjende 1931. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 45 - Lokalitet: Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata frå museet: Bindøks, gåve frå Torbjørn A. Kvale i 1930. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 46 - Lokalitet: Skutle, Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata frå museet: Øks, bile, snikkarøks, smidd, skaft av bjørk. Gåve frå Lars A. Skutle. Øksa etter far hans, Anders Skutle. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 47 - Lokalitet: Vinje, Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata frå museet: Øks, bile, tømmermannsbile, nytt hikori skaft, smidd, frå ca 1890. Gåve frå Lars Olsen Vinje 1981. Han var smed, budde i Rognshagen. Øksa etter far hans, Ole Larsen Vinje, frå Vinje. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 48 - Lokalitet: Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata frå museet: Bindøks, gåve frå Røte 1923. Langt og litt skeivt skaft. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 49 - Lokalitet: Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata manglar. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 50 - Lokalitet: Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Registreringsdata frå museet: Bile, bindøks, tømmermannsbile, snikkarøks el. liknande. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 51 - Lokalitet: Voss, Hordaland. Eigar: Voss Folkemuseum. Bindøks, kjøpt 1923 på auskjon på Herre. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 52 - Lokalitet: Voss, Hordaland. Privat eigar. Bila med kort og beint skaft. Eigaren har ikkje kunna spora opp kven som har smidd ho. Dekoren er spesiell men har ein del til felles med nokre av bilene på Voss Folkemuseum. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 53 -
Lokalitet: Bergen. Hordaland. Bila med gamalt, kort og skeivt skaft. Bilo kjem opphaveleg frå Framfjorden i Sogn og har ein XX dekor som går att på fleire biler, truleg same smeden eller smedslekta som har smidd desse bilene. Jamfør bileutstillinga nr. 14. Foto: Arne Høyland.
Bila nr. 54 - Lokalitet: Ofoten, Nordland. Privat eigar. Denne bila kom til utstillingen som ein respons på bileutstillingen. I ein epost til meg fortel eigaren dette om bila: Denne har min bestefar funnet/tatt vare på. Hvorfra er usikkert, men sannsynligvis en eller annen gård i Hamarøy/Tysfjord. Den er mer klassisk bile å se til, drøyt 1 kilo, eller halvannet tenker jeg. Den har et bredt, men "stort" skjegg. Du får knapt fingrene mellom skaftet og skjegget. Det er mulig den er feil skjeftet. Der er smidd holk et lite stykke opp på skaftet. Du ser tydelig skillet der skjegget har vært smidd til resten av øksestålet. Dette er nok et resultat av korrosjon, mer enn dårlig arbeid.
Bila nr. 55 - Lokalitet: Ofoten, Nordland. Privat eigar. Denne bila kom til utstillingen som ein respons på bileutstillingen. I ein epost til meg fortel eigaren dette om bila: Jeg TROR den er av tysk herkomst, da den visstnok skulle ha vært funnet i wehrmachts etterladenskaper på Hamarøy. Det er en svær greie som mest får meg til å tenke skarpretting... Eggen er over 30 cm, og sakseslipt. Den er skjevt skjeftet, og jeg tenker den er spesielt lagd for å ry stokker. Den er tung - sikkert nærmere 3 kg.
Bila nr. 56
Dette er ein vanleg type bile i Finnland. Desse er fortsatt i produkson og vert brukt til å ry stokkar med. Også nokre stader i Sverige er det liknande biler men eg er ganske sikker på at denne er frå Finnland og frå regionen kring Oulo. Ein del norske brukthandlarar skaffar mykje frå Sverige og slik kjem det mykje verktøy, Kanskje denne øksa er kome den vegen? Med vennleg helsing Roald Roald Renmælmo Rådgjevar Norsk handverksutvikling - NHU
Vekt 1.5 kg, lengde 20
cm, inkl firkanta skafthylse.
Øksa er kjøpt på ein auksjon på Klett (Melhus), i nokså rusta tilstand.
Bila nr. 57
Osterøy museum. Registreringsnummer 393.
Osterøy museum. Registreringsnummer 393.
Bila nr.58
Osterøy museum. Registreringsnummer 2106.
Osterøy museum. Registreringsnummer 2106.
Osterøy museum. Registreringsnummer 2106. Dekoren nede på skjegget er felles med bile nr. 20 frå Vaksdal. Kan det vera smeden frå Vetlejord sitt merke ?
Bila nr. 59
Osterøy museum. Registreringsnummer 3418.
Osterøy museum. Registreringsnummer 3418.
Osterøy museum. Registreringsnummer 3418.
Bila nr. 60
Osterøy museum. Registreringsnummer .
Bila nr. 61
Osterøy museum. Registreringsnummer 1493.
Osterøy museum. Registreringsnummer 1493.
Osterøy museum. Registreringsnummer 1493.
Bila nr. 62
Osterøy museum. Registreringsnummer 2762
Osterøy museum. Registreringsnummer 2762
63 Privat eiga. Bila frå Øksnes i Austrheim. Har m.a. vore brukt ved slakting.
(23.08.2020)
Privat eiga. Bila frå Osterøy
Bila nr. 64
Privat eiga. Bila frå Osterøy
65 Privat eiga. Frå Osterøy.
(23.08.2020)
Privat eiga. Frå Osterøy. Tendens til dekor i nedre kant av skjegget.
Privat eiga. Frå Osterøy.
Bila frå Øvsthus , Osterøy. Privat eiga.
Bila frå Øvsthus , Osterøy
Skogsøks frå Øvsthus, Osterøy
Stempel :Øyo Geilo
Skogsøks , Øvsthus, Osterøy
Amerikansk øks med stempel
Bila frå Øvsthus, Osterøy
Bila frå Øvsthus, Osterøy
Bila med initiala: N Ø , som tyder Nils Øvsthus
Bila frå Revheim, Osterøy
Initialer: P.B.S.I Peder Basteson Isdal
Bila frå Mundal i Lindås. Litt skeivt skjefta.
Bila har eigaren sine initial IAM, og smeden sitt stempel I. Flom
Smeden Ivar Olsen Flom (1827 - 19?) var smed på Litlebergen i Meland, Nordhordland. Han var son til Ole Iversen Flom frå Aurland. Ole Iversen kom med familien sin til Smedholmen i Alversund i 1831 og dreiv der som smed resten av sitt liv.
Ivar Olsen Flom fekk sonen Oluf Flom som i sin tur overtok smedverksemda etter faren på Litlebergen. (Opplysningane er henta frå boka "Navarsmeden" av Tine Eikehaug. )
Bila frå Straume i Stamnes
Dekor jamfør bile nr.52 frå Voss
Bila frå Vaksdal eller Evanger i Voss.
Smeden sin dekor. Liknar litt på nr. 37 men og på 52 og 75.
Bila frå Eidsland i Vaksdal
78 Bila frå Eksinedalen i Vaksdal. Ein tanke skeivt skjefta
(23.08.2020)
Jamfør dekor på bile nr. 20 og 58
Skogsøks frå Eksingedalen
80 Bila frå Eksingedalen. Ein tanke skeivt skjefta.
(23.08.2020)
Bila frå Eksingedalen, beint skjefta.Jamfør bila nr. 3
Bile som tilhøyrer Hordamuseet. Ein tanke skeivt skjefta. Registreringsnr. HOM 1696
82 Merk same dekor i nedre kant av sjegget som på bile nr. 65 frå Osterøy.
(23.08.2020)
Bile frå Hordamuseet. Reg.nr.HOM 9788
Breidde 23,8cm Høgde 14 cm Tjukkelse 3,8cm
Bile frå Hordamuseet. Reg.nr. HOM 6078
Gåve frå Strandvik i Fusa. Økseblad: lengde 26cm breidde 20 cm Skaft : lengde 47cm Breidde 7cm. Brukt til hus- og båtbygging.
Bile frå Hordamuseet, reg.nr. HOM 5039
Gåve frå Midtgård i Lindås. Bila er truleg brukt på garden dei siste 100 - 150 åra. Skaft lengde 39,5 cm breidde 5,5 cm Øks lengde 25,5 cm breidde 19,9 cm
Ein tanke skeivt skjefta?
Snikkarbila frå Hordamuseet
Reg.nr.HOM 9685
Stempelmerka med bokstavar
Snikkarbila frå Hordamuseet. HOM 11243
Tysk øks ? frå Hordamuseet.
Bila frå Hordamuseet Hom 10817A
Stempla med bokstavane M. HOPE
Bila frå Hordamuseet HOM 5818
Lengde på øksa 21cm breidde 9,4cm
Lengde skaft: 59cm
Stempla med I.FLOM. Smeden Ivar Olsen Flom (1827 - 19?) var smed på Litlebergen i Meland, Nordhordland. Han var son til Ole Iversen Flom frå Aurland. Ole Iversen kom med familien sin til Smedholmen i Alversund i 1831 og dreiv der som smed resten av sitt liv.
Ivar Olsen Flom fekk sonen Oluf Flom som i sin tur overtok smedverksemda etter faren på Litlebergen. (Opplysningane er henta frå boka "Navarsmeden" av Tine Eikehaug. )
Bila frå Hordamuseet. HOM 6070
Gåve frå Strandvik i Fusa.Brukt til hus- og båtbygging. Skaft lengde: 46,5 cm breidde 6,2 cm Øks: lengde 26,8cm Breidde 17,2 cm
Stempla med smeden sine initialar C.FLOM. Eller kan det vera O.FLOM ? som kan stå for Oluf Flom (1856 - 1938) som var smed på Litlebergen i Meland.
Oluf Flom var son til smeden Ivar Olsen Flom (1827 - 19?) som var smed på Litlebergen i Meland, Nordhordland. Han var son til Ole Iversen Flom frå Aurland. Ole Iversen kom med familien sin til Smedholmen i Alversund i 1831 og dreiv der som smed resten av sitt liv.
(Opplysningane er henta frå boka "Navarsmeden" av Tine Eikehaug. )
Bila frå Hordamuseet. HOM 2107 Gåve frå Omastrand. Øks Lengde 24,5 cm breidde egg 16cm breidde hakke 10 cm Skaft: lengde 60cm største breidde 5,8cm
Bokstavar som er stempla??
93 Bila frå Innstranda i Hardanger. Nytta til skipsbygging.
(23.08.2020)
Bila frå Innstranda i Hardanger.Nytta til skipsbygging.
Initialar til smed eller eigar
Eigaren syner korleis ein kunne bruka bilo til å finpussa ei overflate med.
Båtabila frå Innstranda i Hardanger,brukt til bygging av småbåtar (strandebarmarar)
Båtabila med beint skaft.
Biler frå ein båtbyggjarverkstad i Strandebarm.
97 Bila frå Oselvarverkstaden si samling på Os i Hordaland.
Bila vart registrert av elevar frå Kuventre skule i Os.I registreringane står det at bila er frå 1750 og skal ha tilhøyrd Elias Ekven, Os. Lengde med skaft 48 cm Breidde av bila 26 cm
(23.08.2020)
Jamfør hakkdekoren i nedre kant av sjegget med bile nr. 80, 78, 58 og 20. Denne dekoren går att på nokre biler som er registrert i Vaksdal kommune. Truleg er det smeden sitt varemerke. Det er ting som tyder på at det kan vera ein smed frå Vetlejord i Eksingedalen.
Bile frå Eksingedalen som vart registret av skuleelevar i samband med Den kuulturelle skulesekken, Hordaland, sin kulturarvturne Du finn oss i naustet.
Ein tanke skeivt skjefta??
Bila er merka med bokstavane ON STENE, truleg namnet på smeden. Jamfør bile nr. 38 på Voss Folkemuseum som har same inskripsjon.
Gamal øks frå Ytre Masfjorden. I Masfjorden har dei brukt slike eller liknande økser til å øksa tønnebotnar som sidan vart levert til kjøparar i Bergen. Lokalt vart slike økser kalla for Botnøks. Om dette er ei botnøks er ikkje fastslått.
Bila frå Bergsdalen i Vaksdal
Bila frå Rød- tunet i Kvinnherad.
Bila frå Haugsdalen, Indre Masfjorden
Bila frå Eidsnes, Ytre Osterfjord i Lindås
Bila frå Gammersvik, Indre Osterfjord
Bila frå Gammersvik, Indre Osterfjord
Bile er frå garden Hommedal på Vossestrand
Truleg brukt til tømmerarbeid.
Lengde 292mm, Breidde 184mm
Vekt: 1470 gram
Dekoren liknar på nokre av bilene i samlinga til Voss folkemuseum, nr. 43, 44 og 46.
Bilesamlnga til Eivinn Revheim, Olsnes på Osterøy.
Bilene nr. 109 - 115 har stilt seg fint opp i kø og vert presenterte ei for ei slik dei står oppstilte, frå venstre mot høgre.
Kjem frå garden Halland.
Litt skeift skaft.
Kjem frå Mjeldalen.
Litt skeift skaft.
Kjem frå Mjøsdalen
Litt skeift skaft.
Bila frå Flatekvål i Eksingedal
Bila frå Flatekvål i Eksingedal
Bila mi er smidd av Mons Vinsiansson Lien, 1826 - 1919. Han var smed og
bonde på Lio i Heglandsdalen i Os.
(01.06.2005)
Far til Mons Vinsiansson Lien, Vinsians Vinsiansson Lien (Hauge) og minst ein av brørne hans var også smedar. Etter Ossoga b1 s203 av Nils Tveit, var dei kjende som
dugande bitjarnsmedar.
(01.06.2005)
Bila nr 118
registrert i Vaksdal
same dekor nede i hjørna på sjegget som bile nr.
20 frå Stamnesområdet i Vaksdal
58 Osterøy museum
80 Eksingedalen i Vaksdal
97 Bila frå 1750 skal ha tilhøyrd Elias Ekven, Os.
© arne høyland (11.06.2014)
© arne høyland (01.06.2005)
© arne høyland (01.06.2005)
© arne høyland (01.06.2005)
Bila nr. 118 har same dekor nede i hjørna på sjegget som bile nummer
20 frå same garden i Stamnesområdet i Vaksdal
58 Osterøy museum
80 Eksingedalen i Vaksdal
97 Bila frå 1750 skal ha tilhøyrd Elias Ekven, Os.
© arne høyland (01.06.2005)
119
Øks frå Lindås stempla med O Flom
som tyder at øksa er smidd av Ole Iversen Flom frå Aurland. Ole Iversen kom med familien sin til Smedholmen i Alversund i 1831 og dreiv der som smed resten av sitt liv. (Opplysningane er henta frå boka "Navarsmeden" av Tine Eikehaug. )
© arne høyland (01.06.2005)
Øks frå Lindås stempla med O Flom
© arne høyland (01.06.2005)
Øks frå Lindås stempla med O Flom
© arne høyland (01.06.2005)
Øks frå Lindås stempla med O Flom
© arne høyland (01.06.2005)