Show results

Kommentarer til aktiviteten
BRØRVIKSKUTO (093) Feltrapport EIDSLANET DEN 25.03.97 TRADISJONSBERAR: HANS BRØRVIK DOKUMENTASJON: ARNE HØYLAND TEMA:TILSKJERING AV BETANE I GRINDBYGGET Hans skjer til betane i grindbygget.Litt om korleis eg dokumenterer. Om emne til stavar i grindbygg, arbeidde ette skogaråe. Finaste skurflato på stavane ut mot kledningen. Om vauren og vaurane. Haltefetsteinen. ----------- rapporten Eg var inne på Eidslandet kl. 08.30 .Me arbeidde med å skjera til to betar som skal vera i grindbygget. BILETE 953-954 Hans berker beten med bannakniven BILETE 955 Hans sagar ned der veden i betehalsen skal hoggast ut BILETE 956 Han snur beten på høgkant og markerer med hoggjernet langs streken kor djupt ned det skal hoggast.På den måten får han meir kontroll med at veden ikkje går ut når han tek til å stemma. BILETE 957-958-959 Så tek han til med å stemma ut heilt i overflata og inn mot midten i halsen til han nesten er nede på botn av halsen. BILETE 960 Så snur han beten og høgg ut frå motsett side til møtes mot det han har hogge ut. BILETE 961 Når det meste er teke vekk på høgkant ned mot botn av halsen,legg han beten på breidsida og stemmer horisontalt ut.Då har han betre kontroll med hoggjernet og veden. BILETE 962-963 Det står ein kvist i botn på betehovudet som er hard å få vekk.Han stemmer vekk rundt kvisten.For å ha enno betre kontroll med hogginga brukar han berre hendene til å stemma med. BILETE 964-965 Til slutt ris kvisten aleine opp i halsbotn og han øksar vekk den harde kvisten.Han høgg mot kvisten frå fleire kantar. BILETE 966-967 Så skjer han reint langs kantane med simsen og slettar etterpå med høvelen. I sluttfasen av finpussen brukar han vinkelen til å sjå at botnflata i halsen er jamn.Han kontrollerer og jupnemålet med meterstokken. Litt om dokumentasjonsmetoden min. Eg konsentrerer meg mest om å fotografera og observera når Hans tek i bruk nye arbeidsteknikkar. Eg har skriveboka med meg inne på saga og noterer ned når han seier noko eg finn av interesse. Det hender og at han fortel noko han har fortald tidlegare i prosjektet og noterer det og. Hans gjer ofte tause vurderingar av korleis han skal bruka dei tilskårne grinmaterialane. For å forstå hass val spør eg kvifor han vel den eller den sida av stokken på ein spesiell plass. Han forklarer då dette. Eg spør lite om kva som skal gjerast seinare. Eg spurde om korleis han skulle ta ut av beten, men forklaringa vart for kompleks for meg, eg fortod ikkje alle utfellingane som skulle gjerast i høve til stav og stavleia. Han har eit indre bilete av konstruksjonen og veit korleis det skal sjå ut. Eg har ikkje studert desse samanføyingane på førehand så eg har inga konkret forestilling om korleis denne konstruksjonen skal sjå ut. Eg let vera å prøva å forstå på førehand korleis han skal gjera arbeid som skal koma. Eg prøver heller å forstå etter kvart som arbeidet skrid fram og i etterkant. Når eg får ljosbileta framkalla prøver eg å forklara og skriva arbeidsmåten og tenkjemåten for meg sjølv ved hjelp av bilete og notatane frå arbeidet. Då oppdagar eg gjerne nye vurderingar og gjeremål som eg ikkje forstår og noterer meg det for seinare å spørja han. Eg planlegg å teikna målsatte skisser som syner dei ulike snitta som vert gjort når me er ferdig med grindane. Det vert ikkje tid til det under arbeidet for eg må hjelpa til i arbeidet så godt eg kan. Eg skriv lite om sjølve arbeidet han gjer, eg fotograferer og er med å gjer arbeid som han meiner eg kan gjera, men då etter at han har arbeidd og vist meg korleis han arbeider. Om bruken av materialar til stavane seier Hans: - dei gamle stavane va arbeidde ette skogaråe, jamna dei te i toppane Om bruken av stavane seier han vidare: - me tek den finaste skurflato ut mot kledninjen. Når Hans skal merka av kor mykje han skal skjera vekk på beten måler han det som er skåre ut på kvar stav slik at dei små variasjonane som er på kvar stav vert tilpassa den einskilde betehals. Hans snakkar om uttrykket v a u r (m,) Dei som kom utfrå Boga med leigekyr kalla dei i Brørvik for vaura. Dei i Brørvik kunne seia det slik : - dei va nett nåken vaura te å ga i markje (dei var lite flinke til å gå i fjellet) Men dei kunne og bruka vaur om andre , dei sa: - da va no nett ein vaur - du e ein vaur Med dette meinast at dei vakje nåke kara te å få da te Han fortel ei soge om nokon som hadde sauer inne på Møster og var inne der og sanka dei. Då dei hadde fenge alle sauene på plass ropte dei : - no har me fenje våre vaura Dei gamle sa og vaura om verane, kanskje kan det ha med det å gjera undrast Hans. Nett utafor Brørvik stikk ein bergknaus ut mot sjøen. Denne har fått namet vauravollen . Eit anna merkeleg namn Hans nemner er namnet på ein stein som stikk opp utafor elveutlaupe i Brørvika. Denne steinen kalla dei for H A L T E F E T-S T E I N E N Dei kalte han før Haltefeten. Elve kom nett nedpå dar og delte seg om steinen.

Bilder