Show results

Kommentarer til aktiviteten
Dokumentasjonsprosjektet "Brørviskuto" vart starta opp hausten 1995 av underteikna, Arne Høyland. Han fekk med seg båtbyggjar Hans A Brørvik. Hans tok på seg oppgåva med å rekonstruera den siste vedaskuta som var på garden Brørvik i siste helfta av 1800-talet. NHU (Norsk Handverksutvikling) brukte Arne Høyland til å dokumentera byggjeprosessen. NHU har opphavretten til bileta som er brukt i perioden nov. 1995-1998, d.v.s. dokumentasjonane fram til nr. 200. Rettane til teksten i feltrapportane for denne perioden deler NHU likt med Arne Høyland. Resten av dokumentasjonane for byggjeperioden 1999 - 2012 har Arne Høyland opphavretten til. Arne Høyland

Bilder

Tilskjæring av betane til grindhuset. Torv til brensel på Øksendalstølen. Fløytost. ”Da går no på ætte” Om storgardar:Nakkjen, Leiro, Fylo. Ta ut for jisning og siging i tilskjæringane. Steinabjødn. Husbygging/naving.

Møtte på saga på Eidsland kl. 8.30. Me arbeidde vidare med å skjera til dei to betane til grindbygget. BILETE 968 Hans prøver om betahalsen passar godt i stavklufta.
(26.03.1997)

BILETE 969-970-971 Han kontrollerer at vinkelen mellom staven og beten er 90 grader og at stav og bete passar ihopa. Han bruker meterstokken til å stilla stav og bete i rett vinkel ved å måla lengden 80 cm på stav, 60 på bete og 100 cm mellom stav og bete. Dette er eit gamalt og enkelt kontrollmål seier han.
(26.03.1997)

(26.03.1997)

BILETE 972-973 Etter at beten er tilpassa i begge endane til stavkluftene rissar han opp for tilskjering av stavøyrene og etterpå skjer han vekk. Stavøyrane skal låsa og ta sidespenn ut frå beten og stavleia mellom stavparet.
(26.03.1997)

(26.03.1997)

BILETE 974-975 Så vert det rissa opp for nedfelling av stavleia i beten og han skjer ut med stikksag.
(26.03.1997)

(26.03.1997)

BILETE 977-978-979-980-981-982-983-984-985-986 Hans grovøksar og til dels finøksar det som skal takast vekk.
(26.03.1997)

(26.03.1997)

Hans seier seg ferdig med øksinga og tek siste finpussen med simsen
(26.03.1997)

Han kontrollerer at det er plant med vinkelen medan han tek siste finpussen
(26.03.1997)

BILETE 991 Til slutt går han over med pusshøvelen
(26.03.1997)

BILETE 992 Til slutt går han over med pusshøvelen
(26.03.1997)

BILETE 993 Så seier han seg nøgd med dette arbeidet
(26.03.1997)

BILETE 994-995-996-997 Hans rissar opp for utsparing av kilerom, ein liten firkanta opning i beten som skal nyttast til låsa stavleia på inn og ut mellom stavgrindene.
(26.03.1997)

BILETE 998-999-1000-1001-1002-1003 Hans stemmer ut kilerom, "låsen" i beten.
(26.03.1997)

BILETE 1004 Hans kontrollerer at målet på låsen stemmer, han skal vera 1 tomme djup og breid.
(26.03.1997)

BILETE 1005-1006 Etter at låsanen på betane er ferdig, merkar han stav og bete med same nummer så det skal vera lett å finna att rett stav til rett betehovud. Han merkar med romartal.
(26.03.1997)

Medan me arbeidde og i matpausen vart det snakka om ymse. På stølen i Øksendalen dar spadde dei torv på stølen og brukte torv te brennsel når dei ysta (geitesti). Dei brukte torva i tillegg til veden p.g.a. vedmangel. Torvbruket varte i ein periode etter krigen og broren til Hans, Torbjørn, var med på denne drifta. Seinare vart da slutt med torve, og dei gjekk over til ved då dei fekk taubana opp mot stølen. Broren til Hans dreiv med geit og litt kyr attåt. Ost av rein kyramjelk kalla dei fløytost. Elles var det vanleg å blanda geitemjølk og kyremjølk i ostelaginga. Medan me arbeider seier eg : da e no morro å sjå da veks te ei stavgrinn Hans seier : - da går no på ætte Me snakkar litt om husmannsplassane, og eg fortel at husmennene her vestpå var rekna for friare og meir sjølvstendig i forhold til austlandet. Det var nytt for Hans. Eg forklarer det med at gardane var større og meir spesialiserte på Austlandet og det gjorde at gardbrukarane trong fleire i teneste. Hans snakkar om ein gard oppe på Voss der dei hadde mange tenarar. Gardbrukaren eller garden vart kalla Rikenakkjen, og dei gamle sa at - rikenakkjen hadde tåll mann i slåtteskåre Hans nemner og garden Fylo: - Fylo va ein av dei beste gardane ,volsom tile beite, dar va gode beite, gode fjellbeite Leiro va rekna av dei beste gardane i gamle Bruvik, so både Leiro og Fylane fekk sitja på dei fremste kyrkjebenkane , dei va sessa ette rang i den tid Brørvikje kom som nr. 7 bak i kyrkjebenkane Da va krok på innsio i benkjen.Va da nåken dei ikkje ville ha inn, so let dei ikkje opp. Medan me arbeider, regnar det ein del ute. Hans seier: - i dag regna da, då vert da sagavatn Eg spør Hans kva dei gjorde heime på garden på denne tida av året. Han seier : - lite fòr,forløysa , dei laut i skojen å finna beit og skav når dei høgde bjørk, tok dei greinane (til for) Her på Eide tok dei greine heilt frå Eidsstølen, dei kom ned i Brørvikje og gjekk inn på isen (sjøisen) Viss da ligg rotvelte tå espe (osp), so lika hjorten å eta på barkjen Hestane gnog ned på timmerstokkjen ette dei va berkt. Når me arbeidde i markje so va hestane nere å gnog på stokkane, da hende me tok ei tygga sjøl. Hans fortel at det var sauer som hadde gnage på stokkane som me såg på Kvamme i desember 1995, då me leitte etter kne. Hans hadde spurd Ola Kvamme om dette ein gong seinare. I matpausen teiknar og forklarer Hans korleis steinabjødnen vart tilvirka og brukt. Denne steinabjødnen va før folkakraft. Steinabjødnen, dei va brukte kringom når da va muring og transport med steina seinare kom stubbebrytarane. Då dei bejynte på vegen mellom Svarteberget og Kalland, då brukte dei steinabjødn. Jisna - det vert snakka om at når dei skar ut grindane så måtte det vera teke ut ved så betane/stavleia kunne siga ned når tømmere jisna Me snakkar litt om naving og Hans seier : - dei skar huse ferig te dei sto på bakkjen, då va da bere te å lø da opp
(26.03.1997)

Medan me sit i bilen og har matpause lagar Hans ei enkel skisse av steinabjødn i skriveboka mi.
(26.03.1997)